ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ:
Καλημέρα σε όλους. Ευχαριστούμε που έχετε έρθει. Σήμερα θα έχουμε την ευκαιρία να σας παρουσιάσουμε μία πολύ σημαντική πρωτοβουλία της κυβέρνησής μας.
Έχει να κάνει με τον κλιματικό νόμο, ο οποίος τις επόμενες ώρες θα τεθεί σε δημόσια διαβούλευση.
Θεωρούμε ότι είναι μία ιστορική νομοθετική πρωτοβουλία, δεδομένου ότι για πρώτη φορά η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής προβλέπεται με δεσμευτικότητα νομοθετικής επιταγής.
Ο κλιματικός νόμος θα αποτελέσει τον οδικό χάρτη της χώρας για την επίτευξη των φιλόδοξων κλιματικών στόχων για το 2030, οι οποίοι αποτελούν βέβαια το πρώτο βήμα για την πορεία προς την εκπλήρωση του Ευρωπαϊκού στόχου, να πετύχουμε την κλιματική ουδετερότητα το 2050.
Το σχέδιο νόμου που σας παρουσιάζουμε σήμερα περιλαμβάνει τους εθνικούς στόχους για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου το 2030 και βέβαια μέχρι το 2050.
Οι στόχοι αυτοί επιμερίζονται με γενικές κατευθύνσεις και συγκεκριμένα μέτρα στους 7 τομείς, με το μεγαλύτερο ανθρακικό αποτύπωμα. Μεταξύ των μέτρων είναι η διακοπή λειτουργίας των λιγνιτικών μονάδων, που ήδη βέβαια έχει ανακοινωθεί από τον ίδιο τον Πρωθυπουργό τον Σεπτέμβρη του 2019 στη Νέα Υόρκη στη συνεδρίαση του ΟΗΕ για το κλίμα.
Την προώθηση της ηλεκτροκίνησης με τον άμεσο εκσυγχρονισμό των ταξί, αλλά και των ενοικιαζόμενων οχημάτων και των οχημάτων ιδιωτικής χρήσης και βέβαια παρεμβάσεις για τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα στα κτίρια.
Ο κλιματικός νόμος θέτει επίσης σαφείς στόχους για τη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος σε ρυπογόνες εγκαταστάσεις και τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στα μη διασυνδεδεμένα νησιά.
Το νέο νομοθετικό πλαίσιο σηματοδοτεί την αποφασιστικότητα της κυβέρνησης να προστατεύσει το περιβάλλον. Θέλουμε η Ελλάδα να πρωταγωνιστήσει στην προσπάθεια για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, που αποτελεί δίχως αμφιβολία τη μεγαλύτερη απειλή που αντιμετωπίζει σήμερα ο πλανήτης μας.
Επιτρέψτε μου λοιπόν να σας ευχαριστήσω και πάλι που είσαστε μαζί μας σήμερα. Να περάσω το λόγο στον καλό συνάδελφο και φίλο, τον Υφυπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, τον κύριο Αμυρά και στη συνέχεια ο Γενικός Γραμματέας ο Κώστας ο Αραβώσης, θα μας παρουσιάσει αναλυτικά τον κλιματικό νόμο. Σας ευχαριστώ.
ΥΦΥΠΟΥΡΓΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ:
Πολύ ωραία. Ευχαριστώ πολύ, αγαπητέ Υπουργέ και αγαπητέ μου φίλε. Θα είμαι σύντομος. Καλώς ήρθατε, λοιπόν, φίλες και φίλοι, πρώην συνάδελφοι και ποτέ δεν ξέρεις και στο μέλλον συνάδελφοι στη συνέντευξη τύπου. Χαιρόμαστε που είναι δια ζώσης αυτή η επικοινωνία. Θα είμαι πάρα πολύ σύντομος.
Εγώ θα πω ότι αυτή η προσπάθεια του Υπουργείου Περιβάλλοντος για τον Εθνικό Κλιματικό Νόμο με προεξάρχοντα βεβαίως τον Υπουργό, τον Κώστα Σκρέκα, δικαιολογεί το προσωνύμιο του εθνικού. Είναι εθνικός νόμος δεδομένου ότι αφορά τη θέση της χώρας απέναντι σε μία νέα αντιμετώπιση της οικονομίας αλλά κυρίως και πάνω από όλα του περιβάλλοντος.
Ο κλιματικός νόμος έχει και ποσοτικά και ποιοτικά ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Τα ποσοτικά θα τα δείτε, θα μας τα περιγράψει και στην παρουσίαση που έχουμε ετοιμάσει ο Γενικός Γραμματέας για τους χρόνους και τις δεσμεύσεις μας για μείωση των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου αλλά έχει και επίσης ποιοτικά χαρακτηριστικά, δηλαδή μπαίνουν όλοι στο παιχνίδι με δεσμεύσεις και με κίνητρα.
Μπαίνουν και οι δήμοι και τα κτίρια και οι επιχειρήσεις, μπαίνει και ο κάθε πολίτης και αντιστοίχως υπάρχουν και τα κίνητρα. Κανέναν δεν θα αφήσουμε μόνο του.
Και καταλήγοντας θέλω να πω το εξής: ότι ο Εθνικός Κλιματικός Νόμος που σήμερα σας παρουσιάζουμε είναι η μία, θα έλεγα, εκδοχή του πώς επίσης θα προστατεύσουμε τη βιοποικιλότητα.
Όταν μιλάμε για κλιματική κρίση, εμείς εδώ στο Υπουργείο Περιβάλλοντος εδώ και καιρό δεν μιλάμε για κλιματική αλλαγή για κλιματική κρίση, όταν μιλάμε για κλιματική κρίση πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας και τη διασφάλιση, την προστασία της βιοποικιλότητας. Και ο κλιματικός εθνικός νόμος προς τα εκεί κατατείνει.
Καταλήγοντας, η διαβούλευση θα είναι ανοιχτή και καλούμε τους πάντες να συμμετάσχουν στη διαβούλευση. Αφορά τη ζωή μας, αφορά το μέλλον της φύσης, των βιοτόπων μας, της οικονομίας μας και της ποιότητας της ζωής μας από εδώ και πέρα καταλυτικά.
Σας ευχαριστώ πολύ. Και εμένα θα μου επιτρέψετε κάποια στιγμή να αποχωρήσω γιατί έχω Βουλή 13:00 η ώρα. Πρέπει να είμαι στην Επιτροπή Περιβάλλοντος. Ευχαριστώ πολύ.
ΓΕΝΙΚΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ ΦΥΣΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΥΔΑΤΩΝ:
Ο εθνικός κλιματικός νόμος που παρουσιάζουμε σήμερα ανταποκρίνεται στις βασικές προτεραιότητες του Υπουργείου διότι υποστηρίζει την επίτευξη των 6 από τις 9 βασικές προτεραιότητες του Υπουργείου.
Θα τα αναφέρω πάρα πολύ επιγραμματικά. Συμβάλλει στο μακροπρόθεσμο σχεδιασμό που αφορά την αγορά της ενέργειας της ιδιωτικοποίησης και τις διαρθρωτικές παρεμβάσεις, βελτιώνει το πλαίσιο για την περιβαλλοντική αδειοδότηση και την περιβαλλοντική πολιτική.
Βελτιώνει επίσης το πλαίσιο για το χωροταξικό και τον περιβαλλοντικό σχεδιασμό. Συμβάλει στην ενεργειακή εξοικονόμηση και τη μείωση του κόστους της ενέργειας για τα ευπαθή νοικοκυριά και την παραγωγική οικονομία.
Στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και στην αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής και στη μετάβαση στην πράσινη ενέργεια. Και τελευταία έχει να κάνει με την άσκηση της πολυδιάστατης διεθνούς ενεργειακής πολιτικής μας και στην προώθηση των διεθνών ενεργειακών έργων.
Τι είναι ο κλιματικός νόμος; Ορίζει το θεσμικό πλαίσιο για τη σταδιακή μείωση των ανθρωπογενών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου με σκοπό την επίτευξη της κλιματικής ουδετερότητας όπως ανέφεραν και οι υπουργοί προηγουμένως το 2050 καθώς και για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή.
Ουσιαστικά είναι ο οδικός χάρτης που θα υιοθετήσει η χώρα μας προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος της κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050.
Ποιοι είναι οι βασικοί στόχοι; Ο μακροπρόθεσμος είναι ότι έως το έτος 2050 όπως ανέφερα θα καταστεί κλιματικά ουδέτερη η χώρα μας και αυτό σημαίνει ότι οι εκπομπές από τις πηγές και οι απορροφήσεις από τις καταβόθρες των αερίων του θερμοκηπίου θα έχουν ισοσκελιστεί ως το έτος 2050.
Και υπάρχουν και δύο ενδιάμεσοι στόχοι. Στόχος για το 2030 η μείωση των καθαρών εκπομπών κατά 55% σε σχέση με το 1990 και βέβαια όλα αυτά γίνονται σε συνάρτηση και με το εθνικό σχέδιο για την ενέργεια και το κλίμα που αναθεωρείται αυτή την περίοδο.
Και το 2040 επιδιώκεται μείωση των καθαρών εκπομπών κατά 80% σε σχέση με το 1990.
Πολύ σημαντικό είναι ότι στον κλιματικό νόμο προβλέπεται ως εργαλείο παρακολούθησης της πορείας επίτευξης των κλιματικών στόχων ο προϋπολογισμός άνθρακα.
Και συγκεκριμένα, οι κλιματικοί προϋπολογισμοί αποτελούν την συνολική ποσότητα αερίων του θερμοκηπίου που μπορεί να εκλυθεί εντός μίας πενταετίας και τι είναι ο στόχος μείωσης;
Ο στόχος μείωσης είναι, υπολογίζεται ως ετήσιος μέσος όρος της κάθε πενταετούς περιόδου και βέβαια αυτό γίνεται σύμφωνα και με το πρότυπο του αγγλικού κλιματικού νόμου και να πούμε ότι κατά την προετοιμασία αυτού του σχεδίου λάβαμε υπ’ όψιν μας τους εθνικούς κλιματικούς νόμους που ήδη υφίστανται στις άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Εμείς είμαστε, βέβαια, από τους πρώτους που, από τις πρώτες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης που προχωράμε προς τα εκεί.
Που χρησιμοποιείται ο προϋπολογισμός άνθρακα ως εργαλείο παρακολούθησης; Προσδιορίζει τις πραγματικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα. Επιτρέπει τον καλύτερο έλεγχο και την παρακολούθηση της πορείας υλοποίησης των κλιματικών στόχων. Τον καλύτερο σχεδιασμό της πολιτικής και της λήψης επενδυτικών αποφάσεων.
Στην ουσία είναι ένα νέο εργαλείο για την εμπλοκή διαφορετικών τομέων της οικονομίας και με απλά λόγια κάθε επένδυση και κάθε κλάδος θα πρέπει να λαμβάνει πλέον σοβαρά υπ’ όψιν και το, το πράσινο και την κλιματική αλλαγή και τους ρύπους.
Θεσπίζεται η διαδικασία κατάρτισης, λοιπόν, τομεακών προϋπολογισμών άνθρακα, πενταετούς διάρκειας για τους βασικούς τομείς της οικονομίας που είναι εφτά. Είναι οι τομείς οι οποίοι συνεισφέρουν περισσότερο στα αέρια του θερμοκηπίου.
Είναι η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και θερμότητας. Οι μεταφορές. Η βιομηχανία. Τα κτίρια. Γεωργία και κτηνοτροφία. Απόβλητα. Και οι χρήσεις γης, οι αλλαγές χρήσεων γης, η δασοπονία.
Κάθε χρόνο θα υπάρχει ο προϋπολογισμός και ο απολογισμός για το άθροισμα των τομεακών προϋπολογισμών που θα είναι ο συνολικός προϋπολογισμός άνθρακα για την χώρα.
Καταληκτική, κάτι πάρα πολύ σημαντικό στοιχείο είναι ότι η καταληκτική ημερομηνία για την απολιγνιτοποίηση του ενεργειακού μείγματος της χώρας, η 31η Δεκεμβρίου του 2028, που όμως θα επανεξεταστεί ως το 2023 με σκοπό την επίσπευση, εφόσον είναι δυνατή η προϋπόθεση της διασφάλισης της επάρκειας ισχύος και της ασφάλειας εφοδιασμού.
Ο πρώτος άξονας στον κλιματικό νόμο αφορά στην προσαρμογή την κλιματική αλλαγή, που αυτό είναι και αρμοδιότητα του νέου υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας.
Προβλέπεται η εθνική στρατηγική για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, η οποία ήδη υφίσταται θα τη διαχειρίζεται το νέο Υπουργείο και θα προϋποθέτει διαβούλευση 30 ημερών και θα αξιολογείται ανά δεκαετία.
Επίσης, υπάρχουν τα περιφερειακά σχέδια για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή που καταρτίζονται από τις Περιφέρειες. Ήδη καταρτίζονται αυτά, κάποια έχουν ολοκληρωθεί και ως το τέλος του επόμενου έτους θα έχουν ολοκληρωθεί όλα τα περιφερειακά σχέδια για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και θα αξιολογούνται ανά επταετία, αν θα αναθεωρηθούν.
Υπάρχει όμως και το Παρατηρητήριο για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή που συστήνεται από το Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, που ο ρόλος του θα είναι να βλέπει συγκεκριμένους δείκτες και να παρακολουθεί κατά πόσο προχωράει η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή.
Η ρήτρα για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή είναι ότι όλοι οι τεχνικοί κανονισμοί, τα πρότυπα και οι προδιαγραφές θα αξιολογούνται για την ανθεκτικότητά τους έναντι της κλιματικής αλλαγής και εφόσον απαιτείται, θα τροποποιούνται ή θα συμπληρώνονται κατάλληλα.
Και θεσμοθετείται και το Εθνικό Συμβούλιο Προσαρμογής στην Κλιματική Αλλαγή, το οποίο υπήρχε, αλλά θα επανασυσταθεί από το Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας.
Ποια είναι τα προτεινόμενα μέτρα; Το πρώτο μέτρο και πολύ σημαντικό είναι το κλείσιμο των λιγνιτικών μονάδων, το αργότερο έως 31/12/28 όπως ανέφερα προηγουμένως με ρήτρα επανεξέτασης το 2023.
Ένα νέο μέτρο που εισάγεται, είναι ότι πλέον πέραν των Περιφερειών, εμπλέκονται και οι Δήμοι με τα Δημοτικά σχέδια μείωσης των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα.
Θα καταρτίζονται κατά ελάχιστον κάθε πενταετία με έναρξη το 2023. Θα παρακολουθούνται με ετήσια έκθεση προόδου και θα αποτελούν προϋπόθεση για τη χρηματοδότηση του Δήμου για προγράμματα στον τομέα της εξοικονόμησης ενέργειας και της κλιματικής αλλαγής.
Με απλά λόγια, έτσι συνοπτικά, αυτό που θα αναφέρονται στα σχέδια μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, είναι ότι θα γίνεται η διερεύνηση και ο προσδιορισμός και η ιεράρχηση των μέτρων και των δράσεων, που απαιτούνται για τη μείωση των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου και βέβαια πάντα και το ανέφερα και στην αρχή, όλα αυτά πρέπει να είναι συμβατά με το εθνικό σχέδιο για την ενέργεια και το κλίμα, που τώρα αναθεωρείται.
Επίσης, θα περιλαμβάνει και απογραφή για τους στόχους μείωσης των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, για τον εξοπλισμό και τις υποδομές τους και αναλυτική απογραφή των ενεργειακών καταναλώσεων και των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα για τα κτήρια, για τις κοινωφελείς εγκαταστάσεις όπως είναι αθλητισμού και πολιτισμού, το φωτισμό δημοτικών οδών και κοινοχρήστων χώρων, τις δημοτικές εγκαταστάσεις ύδρευσης, αποχέτευσης, άρδευσης και τα δημοτικά οχήματα.
Τα δημοτικά, λοιπόν, αυτά σχέδια θέτουν στόχο μείωσης εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα κατ’ ελάχιστον 10% για το έτος 2025 και 30% για το έτος 2030 σε σχέση με το έτος βάσης 2019. Είναι, λοιπόν, ένα πολύ σημαντικό εργαλείο που υιοθετείται σε επίπεδο δήμων.
Ένα άλλο πολύ σημαντικό μέτρο που θα συμβάλει ιδιαίτερα στη μείωση των ρύπων είναι τα μέτρα προώθησης των οχημάτων μηδενικών εκπομπών. Από το 2025 όλα τα νέα ταξί και το 1/3 των νέων ενοικιαζόμενων Ι.Χ. στην Περιφέρεια Αττικής και στο Νομό Θεσσαλονίκης είναι υποχρεωτικά μηδενικών εκπομπών. Εξαιρούνται οι νησιωτικοί δήμοι.
Και το αργότερο έως το τέλος του 2023 επανεξετάζεται αυτή η καταληκτική ημερομηνία καθώς και θα εξεταστεί η δυνατότητα επέκτασης αυτού του μέτρου και σε άλλες περιοχές που βέβαια κριτήριο είναι η επαρκής διαθεσιμότητα σταθμών φόρτισης.
Και από το 2023 το 1/4 των νέων εταιρικών Ι.Χ. θα είναι αμιγώς ηλεκτρικά ή υβριδικά. Και από το 2030 θα απαγορεύεται η πώληση καινούργιων επιβατικών οχημάτων και ελαφρών επαγγελματικών οχημάτων με κινητήρα εσωτερικής καύσης.
Επίσης σημαντικά είναι τα μέτρα για τη μείωση των εκπομπών θερμοκηπιακών αερίων από τα κτίρια. Από το 2023 απαγορεύεται η εγκατάσταση καυστήρων πετρελαίου θέρμανσης όπου υπάρχει επαρκές διαθέσιμο δίκτυο φυσικού αερίου και σε κάποια, στα υφιστάμενα κτίρια κατ’ εξαίρεση επιτρέπεται η αντικατάσταση υφιστάμενου λέβητα.
Από το 2025 απαγορεύεται η εγκατάσταση καυστήρων πετρελαίου θέρμανσης και από το 2030 απαγορεύεται η χρήση καυστήρων πετρελαίου θέρμανσης. Δηλαδή υποχρεούνται όλοι πλέον να αντικαταστήσουν τους καυστήρες πετρελαίου θέρμανσης.
Και από το 2023 σε όλα τα νέα κτίρια πλην κατοικιών και ξενοδοχείων με κάλυψη μεγαλύτερη από 500 τετραγωνικά μέτρα τοποθετούνται υποχρεωτικά σε τουλάχιστον 30% κάλυψης φωτοβολταϊκά. Θα υπάρξει κάποια δυνατότητα εξαιρέσεων σε ορισμένες κατηγορίες.
Και από το 2023 και μετά συμπεριλαμβάνεται στο ΣΕΑΚ ο υπολογισμός του ανθρακικού αποτυπώματος των κτιρίων σύμφωνα με το πρότυπο ISO14 2001.
Επίσης σημαντικό μέτρο είναι ότι στις μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων ενσωματώνεται πλέον και το στοιχείο του μετριασμού της κλιματικής αλλαγής.
Από το 2023 δηλαδή όλα τα έργα και οι δραστηριότητες των επιχειρήσεων των κατηγοριών, των συγκεκριμένων εδώ κατηγοριών που αναφέρονται που εκεί περιλαμβάνονται συστήματα περιβαλλοντικών υποδομών, τουριστικές εγκαταστάσεις, έργα αστικής ανάπτυξης κτιριακού τομέα αθλητισμού και αναψυχής, πτηνοκτηνοτροφικές εγκαταστάσεις, υδατοκαλλιέργειες, βιομηχανικές δραστηριότητες και συναφείς εγκαταστάσεις. Δηλαδή το σημαντικότερο μέρος της βιομηχανίας και της ελληνικής οικονομίας, υποχρεούνται σε κατ΄ ελάχιστον μείωση των εκπομπών των θερμοκηπιακών αερίων 30% ως το 2030 σε σχέση με το 2022 αναγόμενο στην κατάλληλη μονάδα προϊόντος έργου και ανάλογα με το είδος της δραστηριότητας.
Και κάτι πολύ σημαντικό, δίνεται η δυνατότητα αντιστάθμισης με φυτεύσεις, δασώσεις και πράσινα πιστοποιητικά κλπ. άρα εδώ και ένα επιπλέον κίνητρο για δασώσεις.
Η πραγματοποίηση των ελέγχων όλων των εγκαταστάσεων ανατίθεται από το φορέα εκμετάλλευσης εγκατάστασης εξωτερικού επαληθευτή, μπορεί να είναι φυσικό ή νομικό πρόσωπο, επίσημα αναγνωρισμένο.
Και σε περίπτωση μη επίτευξης του στόχου της μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που προβλέπεται στην ΑΕΠΟ επιβάλλεται ένα διοικητικό πρόστιμο που είναι αναλογικό της απόκλισης το οποίο όμως βέβαια δεν υπερβαίνει το 0,5% των ετήσιων εσόδων της εταιρείας.
Επίσης θεσπίζονται μέτρα για τη μείωση των εκπομπών θερμοκηπιακών αερίων από επιχειρήσεις. Αναφέρεται το μέτρο αυτό στις επιχειρήσεις οι οποίες είναι εισηγμένες στο χρηματιστήριο, τα πιστωτικά ιδρύματα, τις ασφαλιστικές επιχειρήσεις, τις επιχειρήσεις επενδύσεων, τις επιχειρήσεις σταθερής και κινητής τηλεφωνίας, τις εταιρείες ύδρευσης και αποχέτευσης, ταχυμεταφορών, παροχής ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου και αλυσίδες λιανεμπορίου που απασχολούν πάνω από 500 εργαζόμενους και σε επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών της εφοδιαστικής αλυσίδες.
Όλες αυτές οι επιχειρήσεις υποβάλλουν σε μια δημόσια προσβάσιμη βάση δεδομένων του ΟΦΥΠΕΚΑ, ο ΟΦΥΠΕΚΑ είναι ο Οργανισμός για το Φυσικό Περιβάλλον και την Κλιματική Αλλαγή, έκθεση σχετικά με το ανθρακικό τους αποτύπωμα για το έτος αναφοράς 2022.
Εκεί θα συμπεριλαμβάνονται εθελοντικοί στόχοι και δράσεις μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Και η έκθεση αυτή θα πρέπει από το 2022 και μετά να επικαιροποιείται ετησίως.
Υπάρχουν και μέτρα που αφορούν την απανθρακοποίηση των μη διασυνδεμένων νησιών. Η μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα των μη διασυνδεδεμένων νησιών κατά 80% ως το 2030 σε σχέση με το 2019, η απαγόρευση μαζούτ στα μη διασυνδεδεμένα νησιά το 2030 και γνωρίζετε, βέβαια, την πρωτοβουλία Gr-Eco islands και άλλες παρεμφερείς. Η Χάλκη, που πρόσφατα παρευρέθη ο υπουργός και ο πρωθυπουργός είναι το πρώτο Gr-Eco island της χώρας.
Μέτρα για την ασφάλιση κινδύνου από την κλιματική αλλαγή. Από το 2025 όλα τα νέα κτίρια που βρίσκονται σε ζώνες υψηλής τρωτότητας ασφαλίζονται υποχρεωτικά. Η ύπαρξη ασφαλιστηρίου συμβολαίου θα είναι πλέον προϋπόθεση για την ηλεκτροδότηση του κτιρίου.
Και βέβαια ποιες είναι οι ζώνες υψηλής τρωτότητας; Είναι οι περιοχές που βρίσκονται σε ζώνες δυνητικά υψηλού κινδύνου πλημμύρας, όπως αποτυπώνονται στους χάρτες επικινδυνότητας πλημμύρας και εμπίπτουν στο σενάριο πλημμύρας υψηλής πιθανότητα.
Δηλαδή, είναι κάποιες μελέτες που εκπονούνται στο υπουργείο μας. Είναι τα σχέδια διαχείρισης κινδύνου πλημμύρας, όπου εντοπίζονται αυτές οι περιοχές. Πολύ συγκεκριμένα.
Και επίσης πλησίον δασικών περιοχών που χαρακτηρίζονται από υψηλό κίνδυνο πυρκαγιάς και καθορίζονται με απόφαση του γενικού διευθυντή Δασών, λαμβάνοντας υπ’ όψιν όλα τα σχετικά δεδομένα και κριτήρια που αφορούν το δάσος. Και βέβαια την απόσταση από τα κτίρια και τις κλιματολογικές συνθήκες της περιοχής.
Είναι πολύ σημαντικό ότι για την αξιολόγηση των επενδυτικών προτάσεων από το Δημόσιο πλέον θα λαμβάνονται, θα λαμβάνεται υπ’ όψιν ο ευρωπαϊκός κανονισμός 2020, 852, που αφορά και την λεγόμενη ταξονομία.
Και επίσης, το ανθρακικό αποτύπωμα της εγκατάστασης σε σχέση με τον μέσο όρο για τις βιομηχανίες, βέβαια, που είναι ενταγμένες στο σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών και υπόκεινται σε διαρροή άνθρακα.
Η ταξονομία, με απλά λόγια, αναφέρει συγκεκριμένα κριτήρια, πράσινα, για την αξιολόγηση των επενδύσεων.
Και επίσης, το δεύτερο οικονομικό κίνητρο είναι ότι διπλασιάζονται οι αποσβέσεις για τις επενδύσεις που συμβάλλουν σημαντικά στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής.
Υπάρχει και ένα, θεσπίζεται και ένα μηχανισμός παρακολούθησης καθώς και εκθέσεις προόδου για όλους αυτούς τους στόχους που τίθενται με τον, στον εθνικό κλιματικό νόμο.
Ορίζονται ετήσιες εκθέσεις προόδου της πορείας επίτευξης των στόχων ανά τομέα της οικονομίας και σχετιζόμενων δαπανών και εκεί θα παρακολουθούνται οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, συνολικά και ανά τομέα, ανά τομέα.
Θα αποτιμάται η ετήσια πρόοδος ως προς τους τομεακούς προϋπολογισμούς άνθρακα. Θα προβλέπονται οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου συνολικά και ανά τομέα.
Θα περιγράφονται οι δράσεις και η πρόοδος σε σχέση με την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή. Θα εκτιμάτε το ύψος των απαιτούμενων επενδύσεων για μετριασμό και προσαρμογή στη κλιματική αλλαγή και βέβαια θα υπάρχουν και προτάσεις προς την Εθνική Αντιπροσωπεία για διορθωτικές κινήσεις και μέτρα στην άσκηση της κλιματικής πολιτικής, άρα λοιπόν, μπορεί να υπάρχουν και διορθωτικά μέτρα.
Ποιοι είναι οι φορείς διακυβέρνησης που θα εποπτεύον όλη αυτήν την εφαρμογή του κλιματικού νόμου; Θα υπάρξει μία διυπουργική Επιτροπή με στόχο το συντονισμό της κυβερνητικής δράσης με ετήσια καταγραφή εκπομπών ανά τομέα και προβλέψεις στη κατάρτιση πενταετών τομεακών προϋπολογισμού άνθρακα που θα συντονίζεται και θα προεδρεύει ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Θα υπάρχει ένα Συμβούλιο για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή που θα φροντίζει για την ετήσια καταγραφή δράσεων προσαρμογής. Θα καταγράφει προτάσεις για την επόμενη περίοδο με την εκτίμηση κόστους και θα εισηγείται προς την κυβέρνηση σχετικά με την τρωτότητα κάθε πέντε χρόνια.
Αυτή θα συντονίζεται και θα προεδρεύει ο αντίστοιχος Υπουργός του νέου Υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας. Και υπάρχει και ήδη η Εθνική Επιστημονική Επιτροπή για την κλιματική αλλαγή η οποία έχει συμβουλευτικό και εποπτικό ρόλο.
Υποβάλλει ετήσια έκθεση προόδου στο Εθνικό Κοινοβούλιο και ενσωματώνει τα σχόλια, εισηγείται την αναθεώρηση των στόχων και τον προϋπολογισμό άνθρακα κάθε 5 χρόνια και να πούμε ότι στην κατάρτιση αυτού του εθνικού κλιματικού νόμου, συνέβαλε ιδιαίτερα η Εθνική Επιστημονική Επιτροπή για την κλιματική αλλαγή.
Σας ευχαριστώ πολύ.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ:
Έχω δύο ερωτήσεις. Η μία είναι ότι βλέπω ότι κατεβάζετε όλο αυτό το σχεδιασμό σε επίπεδο δήμων. Αναρωτιέμαι οι δήμοι έχουν το κατάλληλο προσωπικό; Θα λάβετε μέριμνα ούτως ώστε να έχουν κάποιον εξειδικευμένο άνθρωπο να κάνει τη δουλειά; Γιατί δεν έχουν για βασικότερα πράγματα προσωπικό οι δήμοι για να κάνουν τη δουλειά τους. Ακόμη και μεγάλοι δήμοι.
Και η δεύτερη ερώτηση. Πραγματικά βλέπω οι στόχοι είναι φιλόδοξοι. Αναρωτιέμαι αν η φιλοδοξία έχει σχέση με την πραγματικότητα. Εν πάση περιπτώσει, αναρωτιέμαι ποια είναι, και συγχωρέστε με δεν γνωρίζω το ενεργειακό πεδίο, η διείσδυση του φυσικού αερίου στα κτίρια ή τέλος πάντων στον πληθυσμό όπως γράφετε, ούτως ώστε να θεωρείτε ότι το 2030 είναι εφικτό να απαγορευτεί η χρήση του καυστήρα; Αυτό σημαίνει ότι στα επόμενα εννέα χρόνια θα πρέπει να αλλάξουν όλοι καυστήρες, δεν ξέρω πόσα εκατομμύρια. Αυτό πώς βλέπετε ότι μπορεί να γίνει; Ευχαριστώ πολύ.
ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ:
Κατ’ αρχήν θα απαντήσω πολύ σύντομα στην πρώτη. Φυσικά οι δήμοι θα έχουν τεχνική βοήθεια και τις οικονομικές πηγές για να μπορέσουν να αναθέσουν σε εξειδικευμένους μελετητές την εκπόνηση αυτών των σχεδίων που ζητάμε. Η δημόσια διοίκηση δεν μπορεί να έχει την απόλυτη εξειδίκευση σε ό,τι πρέπει να υλοποιήσει, σε ό,τι πρέπει να σχεδιάσει. Για το λόγο αυτό, μέσα από τη σύμπραξη φυσικά του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα, με τη χρήση των οικονομικών εργαλείων που εμείς θα δώσουμε, είτε μέσα από το Πράσινο Ταμείο, είτε μέσα από άλλες χρηματοδοτικές πηγές αυτό γίνεται εφικτό.
Από την άλλη, θέτετε ένα σωστό προβληματισμό για το πώς θα πετύχουμε αυτούς τους πολύ φιλόδοξους στόχους. Γιατί στην Ελλάδα δεν λείπουν τα σχέδια, λείπει η υλοποίηση. Εμείς όμως μαζί με αυτό τον πολύ φιλόδοξο σχεδιασμό προχωρούμε και σε μία συστηματική προσέγγιση σε ό,τι αφορά την υλοποίηση.
Θα σας απαντήσω στην ερώτηση που κάνατε, ότι περίπου 550.000 κτίρια και σπίτια αυτή τη στιγμή είναι συνδεδεμένα στο φυσικό αέριο.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ:
Σε σύνολο;
ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ:
Σε σύνολο εκτιμάται, ότι έχουμε περίπου 4 εκατομμύρια, 4,5 εκατομμύρια νοικοκυριά. Οπότε από εκεί και πέρα μπορείτε να υπολογίσετε ότι 550.000 είναι οι συνδέσεις. Κάποιες συνδέσεις στην Αττική αφορούν βέβαια πολυκατοικίες όπου υπάρχουν περισσότερα του ενός σπίτια συνδεδεμένα με μία παροχή. Άρα μία διείσδυση της τάξης του 10-15% αυτή τη στιγμή είναι στο φυσικό αέριο.
Αλλά πρέπει να σας πούμε ότι το φυσικό αέριο δεν είναι ο μόνος τρόπος για να θερμάνεις ένα σπίτι. Εμείς προχωρούμε πολύ γρήγορα φυσικά στις επενδύσεις για την επέκταση του δικτύου φυσικού αερίου, ώστε να αυξηθεί η διείσδυση στο κτιριακό απόθεμα της χώρας. Όπως γνωρίζετε και μέσα από το «Νέο Εξοικονομώ» και μέσα από τα προηγούμενα βέβαια χρηματοδοτούμε και επιδοτούμε και την εγκατάσταση αντλιών θερμότητας που είναι το αμέσως επόμενο στάδιο της ηλεκτροδότησης και της πλήρης απεξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα.
Άρα ο συνδυασμός των δύο θα δώσει τη δυνατότητα να πετύχουμε αυτό τον στόχο τον οποίο έχουμε θέσει στον κλιματικό μας νόμο.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ:
Θέλω να ρωτήσω το εξής, είπατε τώρα για το πρόγραμμα «Εξοικονομώ κατ΄ Οίκον» το οποίο είναι ένα δημοφιλές πρόγραμμα. Δεν μπορούμε όμως να μιλάμε για μια μαζική εξοικονόμηση, είναι μερικές χιλιάδες τα σπίτια που μπαίνουν στο πρόγραμμα κάθε χρόνο.
Για τα μέτρα που μας έχετε ανακοινώσει σήμερα και τα οποία μέχρι το 2030 προβλέπουν ότι αποσύρονται τελείως οι καυστήρες του πετρελαίου, και καλά κάνουν, θα πρέπει να ληφθεί επίσης υπόψη, ότι υπάρχει ένα κτιριακό απόθεμα 1.500.000 κτίρια σε όλη τη χώρα.
Άρα πώς θα μπορέσετε να δώσετε τα κίνητρα για να αποκτήσουν αυτοί οι άνθρωποι αντλία θερμότητας; Το ένα είναι αυτό.
Το δεύτερο που νομίζω ότι κάπως συνδέεται με τον κλιματικό νόμο και συνδέεται και με μια συζήτηση, που γίνεται πάρα πολύ και στην Ευρώπη και ευρύτερα σε όλο τον κόσμο, είναι αν σκοπεύετε, με τη λογική του καρότου και του μαστίγιου, να επιβάλλεται και ένα φόρο άνθρακα ευρύτερα; Είναι αυτό που συζητάει και η Ευρώπη και για τη θέρμανση και για τα κτίρια.
Δηλαδή τι θα είναι εκείνο που θα ωθήσει τα νοικοκυριά πιο γρήγορα να μπουν σε αυτό; Και πώς θα τους βοηθήσετε κιόλας.
ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ:
Θα ξεκινήσω από το τελευταίο. Αυτή τη στιγμή όπως πολύ καλά γνωρίζετε σε επίπεδο Ευρώπης γίνεται η συζήτηση για το σχεδιασμό και την εφαρμογή ενός συστήματος επιβολής φόρου άνθρακα, επί της ουσίας, στο κτιριακό απόθεμα της Ευρώπης.
Που σημαίνει, ότι όταν αυτό θα ολοκληρωθεί και συμφωνηθεί μεταξύ των κρατών-μελών θα έχουμε ένα νέο μηχανισμό, ο οποίος από τη μια θα επιβραβεύει αυτούς και αυτά τα κτίρια τα οποία εκλύουν λιγότερες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Από την άλλη θα δημιουργηθεί και ένα ταμείο από τα έσοδα που θα έχει αυτός ο μηχανισμός, ώστε αυτά τα χρήματα να επιστρέψουν πίσω στους χρήστες και στους κατόχους κτιρίων και σπιτιών, ώστε αυτοί να αναβαθμιστούν ενεργειακά και έτσι να μειώσουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.
Άρα ο μηχανισμός ήδη είναι γνωστός και έχει ανακοινωθεί από την Ευρώπη. Είμαστε αυτή τη στιγμή σε διαδικασία διαπραγμάτευσης και φυσικά μέσα από αυτό θα δοθούν και τα οικονομικά εργαλεία για να μπορέσουν να αντικαταστήσουν τους ρυπογόνους τρόπους κλιματισμού ή θέρμανσης στα σπίτια με νέους, χαμηλού ή μηδενικού περιβαλλοντικού αποτυπώματος και αποτυπώματος άνθρακα.
Ένα μεγάλο τμήμα του «Εξοικονομώ» αφορά στην αντικατάσταση του συστήματος θέρμανσης ή αντίστοιχα κλιματισμού σε ένα σπίτι.
Και αυτό μπορεί να βοηθήσει να πετύχει καλύτερη ενεργειακή κλάση και μάλιστα θα είναι και πολύ πιο ψηλά στα κριτήρια και στην βαθμολογία που παίρνει, ώστε να μπορέσει γρηγορότερα να προχωρήσει στην ενεργειακή του αναβάθμιση. Ο ιδιοκτήτης ή ο ενδιαφερόμενος, ο δικαιούχος. Άρα ήδη έχουμε ενσωματώσει αυτή την λογική στο Εξοικονομώ το οποίο έχουμε σχεδιάζει.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ:
Εγώ θέλω να αναφερθώ λίγο στο «Εξοικονομώ». Μια που κάνατε και εσείς την αναφορά στο θέμα. Το περιμένουμε τις επόμενες μέρες. Μπορείτε να μας δώσετε πρώτον ένα χρονοδιάγραμμα, πότε θα ανοίξει. Πότε θα τρέξουν οι αιτήσεις και τι γίνεται επίσης με το «Εξοικονομώ», που είχατε προαναγγείλει για το φθινόπωρο και είναι για τις επιχειρήσεις, ευχαριστώ.
ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ:
Τις επόμενες μέρες. Αυτή τη στιγμή γίνονται ήδη δοκιμές στην πλατφόρμα. Είναι έτοιμη η ηλεκτρονική πλατφόρμα. Η αλήθεια είναι ότι έχει καθυστερήσει 3 με 4 εβδομάδες από την αρχική εκτίμηση που είχαμε και το αρχικό ορόσημο το οποίο είχαμε προσδιορίσει να ανοίξει. Πρώτον θέλουμε να κάνουμε καλούς ελέγχους και να μην έχουμε προβλήματα ή όσο το δυνατόν λιγότερα προβλήματα όταν αυτή θα λειτουργήσει. Δεύτερον, γιατί μέσα από τη διαβούλευση προέκυψαν κάποιες βελτιώσεις τις οποίες τις ενσωματώσαμε. Για αυτούς τους λόγους πιστεύουμε ότι τις πρώτες μέρες του Δεκεμβρίου η ηλεκτρονική πλατφόρμα θα τεθεί σε λειτουργία.
Τον επόμενο χρόνο, το πρώτο εξάμηνο του επόμενου χρόνου θα λειτουργήσουν και των επιχειρήσεων και των δημοσίων κτιρίων. Βέβαια έχουν προσδιοριστεί τα χρονικά ορόσημα και στο Ταμείο Ανάκαμψης. Νομίζω είναι το τρίτο τρίμηνο του 2022, αλλά εμείς προσδοκούμε να ανοίξουμε νωρίτερα και αυτά τα προγράμματα.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ:
Θέλω να ρωτήσω τρία πράγματα. Ο Πρωθυπουργός είχε αναφέρει στην διάσκεψη του ΟΗΕ στη Ν. Υόρκη ως στόχο απολιγνιτοποίησης το 2025 και όχι το 2028.
Γιατί επελέγη το 2028; Έχει επηρεαστεί αυτό από τις τρέχουσες συνθήκες; Και γιατί έχουμε μία μετατόπιση σε σχέση με αυτό; Δεύτερον. Υπάρχουν στόχοι συγκεκριμένοι για το φυσικό αέριο;
Δηλαδή, οι οποίοι να είναι νομικά δεσμευτικοί και να λένε ότι μέχρι τότε θα έχουμε βγάλει το φυσικό αέριο από το μείγμα μας ή αυτό μένει ασαφές; Και ένα τρίτο. Είδα ότι συμπεριλάβατε τους Δήμους ως προς τις εγκαταστάσεις που χρησιμοποιούν και λοιπά.
Τι γίνεται με το δημόσιο; Προβλέπονται αντίστοιχοι στόχοι για τα κτίρια και τους στόλους του υπολοίπου δημοσίου; Του ευρύτερου δημόσιου τομέα.
ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ:
Μέσα από την οδηγία για τη ενεργειακή αποδοτικότητα την οποία έχουμε ήδη ενσωματώσει, αναφέρονται συγκεκριμένοι οι στόχοι για τα δημόσια κτήρια. Αν θυμάμαι καλά από το 2023 και μετά κάθε νέα σύμβαση για ενοικίαση ή για αγορά δημοσίου κτηρίου πρέπει να αφορά κτήριο κατηγορίας Α και από το 2025 και μετά πρέπει να είναι κατηγορίας near to Z, μηδενικών δηλαδή εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.
Έχουμε στόχους οι οποίοι προβλέπονται και από τις ευρωπαϊκές κατευθυντήριες γραμμές. Εάν θυμάμαι καλά, είναι 10.000 ή 15.000 τετραγωνικά μέτρα το χρόνο που θα πρέπει να αναβαθμίζονται ενεργειακά. Είναι συγκεκριμένα ορισμένος ο στόχος όμως. Και είναι προσδιορισμένος μέσα από το νομοθετικό πλαίσιο που έχουμε. Αλλά αυτό, για να μην πω κάτι το οποίο δεν το θυμάμαι απ έξω και είναι λάθος, μπορούμε να σας το πούμε αμέσως μετά.
Το πρώτο που είπατε που αφορά την δήλωση που έχει κάνει ο Πρωθυπουργός. Είχε μιλήσει για το 2028, ότι το 2028 θα αποσυρθεί και η τελευταία λιγνιτική μονάδα. Η ΔΕΗ είναι εκείνη η οποία είχε ανακοινώσει, ότι ως ΔΕΗ θα προχωρήσει σε γρηγορότερη απόσυρση της τελευταίας λιγνιτικής μονάδας με την έννοια ότι θα τη μετατρέψει σε μονάδα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από φυσικό αέριο.
Και το μεσαίο αφορούσε, θυμίστε μου.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ:
Το φυσικό αέριο.
ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ:
Για το φυσικό αέριο, δεν υπάρχει στόχος για το πότε θα απεξαρτηθούμε. Δεν υπάρχει μέχρι το 2030 στόχος απεξάρτησης από το φυσικό αέριο. Μέσα από το νέο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα το οποίο ήδη έχει ξεκινήσει η αναθεώρησή του, θα προσδιοριστούν οι στόχοι του ενεργειακού μας μείγματος για το 2030. Έχουμε όμως ξεκάθαρα πει ότι το καύσιμο γέφυρα ή το μεταβατικό καύσιμο για να πετύχουμε την απόλυτη κλιματική ουδετερότητα το 2050 θα είναι το φυσικό αέριο, ώστε να γίνει με ένα τρόπο. Καθώς εκτιμούμε ότι και το υδρογόνο θα έχει μπει περισσότερο στη ζωή μας. Όλα αυτά όμως απαιτούν και βελτίωση της τεχνολογίας, αλλά και χρηματοδοτικά εργαλεία.
Άρα για όλο αυτό το διάστημα, μέχρι τελικά να μπορέσουμε να απεξαρτηθούμε πλήρως από τα ορυκτά καύσιμα, το φυσικό αέριο θα είναι το μεταβατικό μας καύσιμο.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ:
Ήθελα να ρωτήσω επειδή βλέπουμε μία σειρά μέτρων τα οποία συνεπάγονται κόστος για τον κόσμο. Η αλλαγή των καυστήρων και η υποχρεωτική ασφάλιση σε περιοχές υψηλού κινδύνου. Υπάρχει κάποια εκτίμηση για το κόστος των μέτρων αυτών και αν υπάρχει πρόβλεψη να βοηθηθούν τα νοικοκυριά μέσω επιδοτήσεων για τις αλλαγές αυτές;
ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ:
Σωστή παρατήρηση. Εκείνο που θα σας πω είναι ότι αρχικά εάν εξαιρέσουμε αυτό το διάστημα που βιώνουμε σε επίπεδο Ευρώπης, σε παγκόσμιο, αλλά και σε εθνικό με τις εκρηκτικά υψηλές τιμές φυσικού αερίου, το φυσικό αέριο στην Ελλάδα είναι σημαντικά χαμηλότερο από το πετρέλαιο. Όταν αυτά τα δύο συγκρίνονται για την αξιοποίησή τους για τη θέρμανση των σπιτιών και των κτιρίων.
Άρα εκ των πραγμάτων η αντικατάσταση ενός λέβητα πετρελαίου με έναν λέβητα φυσικού αερίου σημαίνει ένα όφελος, ένα πολύ σημαντικό ετήσιο όφελος. Αυτό το όφελος μπορούμε να το αξιοποιήσουμε ώστε να γίνει αρχικά η επένδυση και στη συνέχεια να αποσβεστεί μέσα από τη μείωση του κόστους.
Για αυτόν τον λόγο πέρα από τα «Εξοικονομώ» και πέρα από τις επιδοτήσεις είναι αλήθεια ότι σκεφτόμαστε και σχεδιάζουμε να δημιουργήσουμε εργαλεία, όταν θα περιοριστούν οι πηγές χρηματοδότησης που έχουμε.
Αυτή τη στιγμή έχουμε αρκετά χρήματα τα οποία μπορούν να επενδυθούν για την ενεργειακή αναβάθμιση των σπιτιών. Όταν και εφόσον δούμε ότι χρειαστεί να αυξηθούν οι επενδύσεις για την αντικατάσταση των συστημάτων θέρμανσης ή ψύξης ή για την ενεργειακή αναβάθμιση των σπιτιών τότε ήδη θα έχουμε σχεδιάσει κάποια χρηματοδοτικά εργαλεία, που θα δώσουν τη δυνατότητα στους ενδιαφερόμενους να προχωρήσουν σε αυτές τις επενδύσεις και τελικά να αποκομίσουν οικονομικό όφελος. Να μειώσουν τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και να συμβάλουν στην εθνική προσπάθεια.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ:
Εγώ θα ήθελα να αναφερθώ στην ηλεκτροκίνηση και στα μέτρα προώθησης της ηλεκτροκίνησης. Έχουμε τη ριζική αλλαγή στα εταιρικά αυτοκίνητα με το 1 στα 4 από το 2023 μάλιστα, δηλαδή είναι το πρώτο crash test στην αγορά, να είναι ηλεκτρικό ή υβριδικό.
Εκεί το πρόγραμμα «κινούμαι ηλεκτρικά» το οποίο λήγει τον επόμενο μήνα να υποθέσουμε ότι θα ανανεωθεί. Και θα αυξηθεί ο αριθμός των οχημάτων που επιδοτούνται για τις εταιρίες.
Πρώτον, θα αυξηθεί πολύ ο αριθμός; Γιατί με 10 αυτοκίνητα όταν κάποιος έχει ένα στόλο 500 αυτοκινήτων καταλαβαίνετε ότι χρειάζεται να επιδοτηθούν πολύ περισσότερα αυτοκίνητα, γιατί τα ηλεκτρικά είναι πάρα πολύ ακριβά.
Δεύτερον, οι ταχυφορτιστές είναι ανύπαρκτοι, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά σε όλη την Ευρώπη. Το κόστος φόρτισης των αυτοκινήτων στην εθνική οδό είναι πραγματικά ηλεκτροσόκ και κάνουν την ηλεκτροκίνηση ασύμφορη. Για ένα αυτοκίνητο φανταστείτε 70 κιλοβάτ μπαταρίας, το κόστος φόρτισης είναι 50 ευρώ και σου βγάζει 400 χιλιόμετρα. Είναι ένα τεράστιο ζήτημα και για τους ιδιοκτήτες των ταξί. Απαγορευτική τελείως.
ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ:
Ο φόρος άνθρακα στις μεταφορές είναι κάτι το οποίο έχει ήδη ξεκινήσει να συζητιέται και έχει αποφασιστεί επί της ουσίας. Για τον μηχανισμό ΕTS για τις μεταφορές, σε συνεργασία με την Ένωση Πλοιοκτητών Ελλάδος και με τους Έλληνες εφοπλιστές έχουμε κάνει μια ομάδα και συζητάμε για το πώς θα εντάξουμε και τα πλοία.
Μάλλον τα πλοία θα ενταχθούν. Αλλά πως αυτό θα γίνει με έναν τρόπο μεταβατικό ώστε να βοηθήσουν, να μειώσουν και το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα, αλλά από την άλλη να είναι και πολύ ανταγωνιστικοί στις διεθνείς μεταφορές; Η ναυτιλία για την χώρα μας παίζει ένα πολύ σπουδαίο ρόλο στην οικονομία και στην κοινωνία, βέβαια.
Με την αρμόδια γενική γραμματέα, την Αλεξάνδρα Σδούκου, η οποία έχει δουλέψει πάρα πολύ και έχει προωθήσει σημαντικά την ηλεκτροκίνηση στην χώρα, όταν ξεκινήσαμε πωλούνταν ελάχιστα ηλεκτρικά αυτοκίνητα ή υβριδικά αυτοκίνητα στην Ελλάδα. Λιγότερα από 100 τον χρόνο ίσως.
Τους πρώτους τέσσερις – πέντε μήνες που θυμάμαι στην Ελλάδα και εν μέσω κορωνοϊού σχεδόν 1 στα 10 αυτοκίνητα ήταν ηλεκτρικό ή υβριδικό. Άρα αυτό δείχνει ότι τα μέτρα τα οποία έχει λάβει η κυβέρνηση μας έχουν αποδώσει πάρα πολύ και πολύ πιο γρήγορα από ότι θα ανέμενε κάποιος.
Άρα η κοινωνία είναι έτοιμη. Βεβαίως, έχουμε να λύσουμε το πρόβλημα της διαφοράς της τιμής για ένα ίδιας κατηγορίας αυτοκίνητο, μεταξύ του ηλεκτρικού και αυτού που διαθέτει συμβατικό κινητήρα.
Ήδη με την γενική γραμματέα συζητάμε τα νέα κίνητρα μέσα από το νέο «Κινούμαι Ηλεκτρικά», να το πω έτσι. Την αναθεώρηση του προγράμματος, ώστε τα κίνητρα να είναι ικανά και αναγκαία για να μπορέσουν να βοηθήσουν να πετύχουμε τους στόχους που έχουμε θέσει.
Για τα ταξί δεν συμφωνώ, ότι οι ιδιοκτήτες ταξί βλέπουν σαν ένα αναγκαίο κακό τη μετάβαση στην ηλεκτροκίνηση. Θεωρώ ότι για τους ιδιοκτήτες ταξί αυτό είναι ένα πολύ σπουδαίο θέμα το οποίο μπορεί να τους βοηθήσει να βελτιώσουν την ποιότητα της δουλειάς τους, να μειώσουν το κόστος της υπηρεσίας που προσφέρουν και από την άλλη να προσφέρουν, και να βελτιώσουν και την ποιότητα της υπηρεσίας επίσης που προσφέρουν.
Άρα τα κίνητρα τα οποία ήδη έχουμε προαναγγείλει, δηλαδή, μια επιδότηση της τάξης των 22.500 ευρώ συμπεριλαμβανομένων και της αντικατάστασης του παλιού ρυπογόνου ταξί, καλύπτει τη διαφορά της τιμής του συμβατικού με το ηλεκτρικό.
Αρχικά μιλάμε για 2.000 ταξί. Στην Αθήνα υπάρχουνε 16.000 ταξί. Άρα 2.000 ταξί δεν είναι πολλά, δεν είναι και λίγα όμως. Είναι ένα ξεκίνημα. Εμείς αυτό θα το επεκτείνουμε πολύ γρηγορότερα. Μαζί με αυτό βέβαια προωθούμε και μία σειρά νομοθετικών ρυθμίσεων για να επισπεύσουμε την διαδικασία τοποθέτησης φορτιστών και εντός των πόλεων, αλλά και εκτός βέβαια. Καθώς χωρίς υποδομές δεν θα μπορέσουμε να πετύχουμε το στόχο της ηλεκτροκίνησης.
Βέβαια η δυνατότητα και ο στόχος που βάζουμε στους εταιρικούς στόλους, θεωρούμε ότι είναι επιτεύξιμος. Γιατί και εκεί το κόστος της χρήσης του αυτοκινήτου, του εταιρικού αυτοκινήτου τελικά μειώνεται. Άρα τελικά έχει ένα όφελος η εταιρία που μαζί με την επιδότηση που δίνουμε, νομίζουμε ότι καλύπτει, υπερκαλύπτει τη διαφορά του κόστους απόκτησης του ενός αυτοκινήτου με το άλλο, του ηλεκτρικού με το συμβατικό. Επίσης οι εταιρικοί στόλοι έχουν και τη δυνατότητα κάποια στιγμή τα αυτοκίνητα τους να είναι στην εταιρία ή να είναι στον εταιρικό χώρο. Εκεί θα μπορούν να τοποθετηθούν σε ιδιωτικό χώρο φορτιστές, οπότε δεν υπάρχει τόσο μεγάλο πρόβλημα με το πως θα φορτίζονται.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ:
Πότε αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή το νομοσχέδιο; Πότε η απαγόρευση συμβατικών οχημάτων και η αντικατάσταση τους με ηλεκτρικά οχήματα;
Τι σκοπεύετε να κάνετε με τα ήδη υπάρχοντα;
ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ:
Να οδηγηθούν στην ανακύκλωση. Αυτά τα οποία θα αντικατασταθούν θα πρέπει να οδηγηθούν στην ανακύκλωση ή να ακολουθήσουν το δρόμο που ακολουθούν σήμερα.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ:
Τι θα ισχύσει για την απαγόρευση οχημάτων;
ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ:
Εννοείτε ποια είναι τα κίνητρα. Εάν τα κίνητρα θα είναι μόνο οικονομικά ή θα είναι και κίνητρα κυκλοφοριακού χαρακτήρα για να προσθέσουμε την ηλεκτροκίνηση. Αυτό είναι κάτι το οποίο φυσικά και συζητάμε από κοινού με το αρμόδιο Υπουργείο, που είναι το Υπουργείο, συναρμόδιο Υπουργείο. Το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ:
Πότε θα κατατεθεί το νομοσχέδιο;
ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ:
Θα βγει στη διαβούλευση.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ:
Πόσες ημέρες;
ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ:
Ένα εύλογο διάστημα για να μπορέσουμε να πάρουμε και τα απαραίτητα σχόλια και από την κοινωνία φυσικά αλλά και από τους θεσμούς. Θα δούμε τώρα. Εξαρτάται και από τον προγραμματισμό της Βουλής. Θα θέλαμε να είναι μέχρι τέλος του χρόνου αλλά αν δεν προλάβουμε, θα είναι στην αρχή του επόμενου χρόνου.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ:
Πρώτη ερώτηση είναι εάν να περιμένουμε μεγαλύτερη επιβράβευση έτσι ώστε να συμμετέχει η βιομηχανία στην προσπάθεια μείωσης των ρύπων. Το ερώτημα είναι, δεν είδα στο νομοσχέδιο αν θα γίνεται καταγραφή ανά λεπτό στους ρύπους που θα δημιουργεί ο οποιοσδήποτε ή αν θα γίνεται καταμέτρηση ανά εξάμηνο και ποιος θα την κάνει.
Το τρίτο ερώτημα είναι για τα νοικοκυριά. Άσχετα αν δεν δίνετε επιβράβευση με το νομοσχέδιο, θα μπορούν να καίνε καυσόξυλα.
Και η τέταρτη ερώτηση είναι, αφού η κυβέρνηση στοχεύει σε τόσο υψηλούς στόχους γιατί δεν συμμετείχε στην πρώτη ομάδα της Γλασκόβης για τους πράσινους θαλάσσιους δρόμους; Γιατί δεν μπορεί η Ραφήνα και ο Δήμος Πειραιά να έχει υλοποιήσει το πρόγραμμα που θα βάλετε εσείς και το νομοσχέδιο; Ευχαριστώ πολύ.
ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ:
Αρχικά να πούμε ότι για το θέμα της μείωσης των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και ατμοσφαιρικών ρύπων στα λιμάνια προωθούμε ένα πολύ φιλόδοξο πρόγραμμα το Coal Ironing, δηλαδή το να φέρουμε την ηλεκτρική ενέργεια στα νησιά. Και με αυτό τον τρόπο όταν θα είναι τα πλοία αγκυροβολημένα εκεί, να μην προκαλούν ρύπους με την ανάγκη τους να παραμένουν ανοιχτοί οι κινητήρες τους, για να συντηρούν τις ανάγκες του πλοίου.
Από την άλλη, μέσα από το πρόγραμμα το οποίο αυτή τη στιγμή σχεδιάζουμε για την αξιοποίηση των χρημάτων από το Ταμείο Απανθρακοποίησης των Νησιών, εκεί έχουμε και δράση για τον εξηλεκτρισμό των θαλάσσιων μεταφορών που θα μειώσει και εκεί τους ρύπους, αλλά και την αντικατάσταση με πλοία χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.
Το άλλο το οποίο ρωτήσατε και έχει να κάνει με τη βιομηχανία. Κάθε φορά που νομοθετούμε παίρνουμε σημαντικά και σπουδαία μέτρα για να στηρίξουμε τη βιομηχανία και την προσπάθειά της να μειώσει το περιβαλλοντικό της αποτύπωμα.
Για παράδειγμα, στο τελευταίο νομοσχέδιο το οποίο περάσαμε από τη Βουλή πρέπει να πούμε ότι δώσαμε τη δυνατότητα και αυξήσαμε το net metering από το 1 στα 3 MW.
Δώσαμε τη δυνατότητα μέσα από τη νομοθετική μας πρωτοβουλία οι ενεργοβόρες εταιρίες και όχι μόνο να κατασκευάζουν μια ΑΠΕ, ένα φωτοβολταϊκό σε απόσταση, όχι σε όμορο οικόπεδο, ούτε στο ίδιο, ούτε μόνο στη στέγη που αυτό γίνεται ούτως ή άλλως, αλλά και σε απομακρυσμένο οικόπεδο και με απευθείας καλώδιο να καταναλώνουμε την ηλεκτρική ενέργεια την οποία παράγουν από τον ήλιο ή από τον άνεμο.
Κάθε φορά προσπαθούμε και βρίσκουμε τρόπους για να τους βοηθήσουμε και μέσα από τα προγράμματα και μέσα από τον κλιματικό νόμο, αυτός ο οποίος έχει πολύ χαμηλότερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα θα παίρνει πολύ περισσότερα μόρια και άρα θα προχωράει στην επένδυσή του με μεγαλύτερη επιδότηση.
Αυτά είναι όλα οικονομικά κίνητρα. Φυσικά και θέλουμε να στηρίξουμε και να πρασινίσουμε την παραγωγική βάση της χώρας μας γιατί αυτή διασφαλίζει την κοινωνική ευημερία και την πρόοδο.
Αυτό δεν μένει μόνο στη βιομηχανία. Μένει και σε άλλους τομείς που μπορεί να είναι ο τουρισμός, η εστίαση, ο αγροτικός τομέας πάντα μέσα από τη δυνατότητα, μέσα από τον ηλεκτρισμό και μέσα από τη δυνατότητα αυτό να προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Όλη η στρατηγική της χώρας για την αύξηση της διείσδυσης των ΑΠΕ βοηθάει τελικά όλους τους οικονομικούς κλάδους. Και αυτό τους διασφαλίζει ότι θα είναι πολύ πιο ανταγωνιστικοί σε παγκόσμιο επίπεδο.
Και νομίζω ότι και η σημερινή κρίση αποδεικνύει το πόσο σωστή είναι η στρατηγική της Ευρώπης και η στρατηγική της χώρας να αντικαταστήσουμε τα ορυκτά καύσιμα με ΑΠΕ και σε ότι αφορά την ασφάλεια εφοδιασμού αλλά και σε ότι αφορά την ορατότητα και την προβλεψιμότητα των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας.
Ένα απλό παράδειγμα, αν σήμερα είχαμε ενέργεια 100% από ΑΠΕ θα ξέραμε ακριβώς πόσο θα ήταν το κόστος ενέργειας ανεξαρτήτως της διακύμανσης της τιμής του πετρελαίου ή του φυσικού αερίου. Γιατί το κόστος ενέργειας δεν θα επηρεαζόταν από τις μεταβολές στα ορυκτά καύσιμα. Αν είχαμε σήμερα 100% ήλιο ή 100% ΑΠΕ θα ξέραμε ακριβώς πόσο είναι το κόστος ενέργειας.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ:
Οι μετρήσεις πως θα γίνονται ανά χρόνο;
ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ:
Αυτό είναι ένα τεχνικό θέμα το οποίο δεν μπορεί να μπει μέσα στο νόμο, αλλά αυτό θα αναλυθεί μέσα από τα επόμενα στάδια. Το πώς θα γίνονται οι μετρήσεις, το πώς θα προσδιορίζονται οι μετρήσεις.
Υπάρχει το Μετσόβιο Πολυτεχνείο που σήμερα μετράει και μπορούμε να το ρωτήσουμε τελικά πως ακριβώς μετράει για να γνωρίζουμε το ανθρακικό αποτύπωμα της χώρας μας.
Εκπέμπουμε αν θυμάμαι καλά περίπου 80.000.000 τόνους διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα. Μεταξύ 70.000.000 και 80.000.000.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ:
Ετησίως;
ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ:
Ετησίως.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ:
Τα αέρια που εκπέμπονται από τα καυσόξυλα;
ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ:
Τα καυσόξυλα έχουν δυο θέματα. Αυτήν τη στιγμή, όπως ξέρετε, τα καυσόξυλα αντιμετωπίζονται ως βιομάζα και τελικά μέσα στον κύκλο ζωής τους αυτές οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα εκλύονται ούτως ή άλλως στην ατμόσφαιρα. Είτε εάν εμείς το επισπεύδουμε αυτό, αξιοποιώντας τα ενεργειακά, είτε εάν τα αφήναμε στην φύση και υπήρχε η φυσική αποσύνθεση, κατά την διάρκεια της οποίας εκλύονται, εκλύεται και το διοξείδιο του άνθρακα στην ατμόσφαιρα.
Το πρόβλημα με το καυσόξυλο είναι η ατμοσφαιρική ρύπανση. Η οποία, όταν το χρησιμοποιείς, αυξάνεται. Θα είναι πια ανθυγιεινό όχι μόνο ως διοξείδιο του άνθρακα, αλλά ως ατμοσφαιρικός ρύπος.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ:
Θα το απαγορεύσουμε;
ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ:
Εάν κριθεί αναγκαίο και βλέπουμε ότι οι ρύποι ξεπερνούν τα αποδεκτά επίπεδα, θα απαγορεύσουμε οτιδήποτε προκαλεί αυτούς τους ρύπους. Αυτό είναι αυτονόητο.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ:
Ερώτηση με κακή ποιότητα ήχου.
ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ:
Αυτό το οποίο συζητάμε και δεν ξέρω εάν είναι αυτό το οποίο λέτε, είναι η αλλαγή του τρόπου προσδιορισμού της τιμής ηλεκτρικής ενέργειας. Σήμερα η τιμή ηλεκτρικής ενέργειας στην ενδοημερήσια αγορά, κάθε ημέρα να το πω έτσι απλά, προσδιορίζεται από την οριακή τιμή συστήματος και από την οριακή μονάδα.
Δηλαδή από την τελευταία μονάδα η οποία μπαίνει στο σύστημα και ανάλογα με το κόστος που αυτή έχει, με το κόστος παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας λοιπόν της τελευταίας μονάδας που μπαίνει την οριακή στιγμή, το τελευταίο λεπτό πληρώνονται και όλοι οι προηγούμενοι.
Άρα, εάν μπαίνουν με μηδενική τιμή, εάν οι πιο φθηνές μονάδες μπαίνουν με 70 ευρώ τη μεγαβατώρα και η πιο ακριβή μονάδα μπει με 150 ευρώ η μεγαβατώρα, όλοι πληρώνονται με τα 150 ευρώ.
Αυτός είναι ο τρόπος που σήμερα προσδιορίζεται η τιμή ηλεκτρικής ενέργειας. Η κουβέντα που γίνεται είναι αντί να πηγαίνουμε με την οριακή μονάδα, να το πω έτσι, με την πιο ακριβή και την οριακή τιμή, την οριακή στιγμή τελικά, να πηγαίνουμε με το μέσο όρο.
Αυτό δεν ξέρουμε εάν θα φέρει χαμηλότερες τιμές ή υψηλότερες τιμές. Γιατί εάν πάμε με το μέσο όρο, όλοι μπορεί να αρχίζουν να προσφέρουν ενέργεια σε μεγαλύτερες τιμές, σε ακριβότερες τιμές.
Οπότε τελικά μπορεί σε επίπεδο έτους, γιατί μη βλέπουμε αυτό που συμβαίνει σήμερα. Σε επίπεδο έτους ένας άλλος προσδιορισμός της χονδρεμπορικής τιμής ηλεκτρικής ενέργειας, να φέρει τελικά μεσοσταθμικά υψηλότερες τιμές σε επίπεδο έτους.
Αυτό δεν χρειάζεται έγκριση της Commission, αυτό είναι Ευρωπαϊκή απόφαση με την έννοια ότι το μοντέλο που χρησιμοποιούμε εμείς, είναι το μοντέλο, το target model είναι το Ευρωπαϊκό μοντέλο. Είναι το μοντέλο το οποίο χρησιμοποιούν όλες οι χώρες τής Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Άρα, δεν ακολουθεί κάθε κράτος – μέλος δικό του μοντέλο προσδιορισμού ηλεκτρικής ενέργειας. Είμαστε όλοι διασυνδεδεμένοι, εμείς με τη Βουλγαρία, εμείς με την Ιταλία, η Βουλγαρία με τη Ρουμανία και τα λοιπά. Όλοι είναι συνδεδεμένοι μεταξύ τους και όλοι χρησιμοποιούν το ίδιο μοντέλο προσδιορισμού της χονδρεμπορικής τιμής ηλεκτρικής ενέργειας.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ:
Τα κίνητρα που δίνετε στις επιχειρήσεις είναι η επιδότηση ανάλογα με το ανθρακικό αποτύπωμα και οι αποσβέσεις από τις συνδέσεις συνδέσεις;
ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ:
Θα υπάρχει ένα πλέγμα. Είναι ένας νόμος πλαίσιο ο οποίος προσδιορίζει τις κατευθύνσεις, αλλά συμπεριλαμβάνει και συγκεκριμένα μέτρα. Γιατί θα μπορούσε να μην συμπεριλαμβάνει μέτρα και αυτά τα μέτρα να ήταν ένα επόμενο στάδιο, μία επόμενη φάση.
Εμείς όμως θελήσαμε να βάλουμε και κάποια συγκεκριμένα μέτρα στο νόμο. Πρώτον, για να δείξουμε την κατεύθυνση στην κοινωνία και στην αγορά. Για παράδειγμα, ποιος ο λόγος να πούμε ότι το 2030 θα απαγορευτεί η ταξινόμηση νέων αυτοκινήτων με κινητήρες εσωτερικής καύσης; Γιατί από σήμερα μέχρι τότε, τα επόμενα δηλαδή οχτώ χρόνια, θα δαπανηθούν εκατοντάδες εκατομμύρια, δισεκατομμύρια ευρώ από τις ελληνικές οικογένειες, από τις επιχειρήσεις για την αγορά μέσων μεταφοράς. Οπότε θα πρέπει να ξέρουν ότι εκεί πάμε. Άρα θα πρέπει ανάλογα να προσδιορίσουν ότι οι επενδύσεις που θα γίνουν τώρα, οι αγορές που θα κάνουν τώρα θα προσεγγίζουν το στόχο.
Το ίδιο κάνουμε, το ίδιο κάναμε και σε ό,τι αφορά τη βιομηχανία. Το ίδιο κάναμε και σε άλλους τομείς. Βάλαμε, λοιπόν, κάποια παραδείγματα, όπως με τους λέβητες. Γιατί είπαμε ότι το 2030 θα απαγορευτεί η χρήση λεβήτων πετρελαίου; Γιατί γίνονται καινούργια κτίρια, γιατί γίνονται καινούργια σπίτια; Θα πρέπει αυτοί που κατασκευάζουν τώρα αλλά και αυτοί που θα προχωρήσουν σε επενδύσεις μέσα από το «Εξοικονομώ» και μέσα από τα άλλα προγράμματα να ξέρουν ότι πάμε εκεί.
Εμείς ως κυβέρνηση, νομίζω ότι το έχουμε αποδείξει, προσπαθούμε να προνοούμε και να προειδοποιούμε την αγορά και τους πολίτες. Είναι η αγορά και οι πολίτες που χωρίς αυτούς δεν μπορείς να κάνεις τίποτα, αν εκείνοι δεν καταλάβουν τι γίνεται γύρω τους.
Άρα εμείς προσπαθήσαμε με αυτό το νόμο να προϊδεάσουμε και να προειδοποιήσουμε και να δείξουμε πού πάμε, ώστε ό,τι από εδώ και πέρα επενδύεται, που θα είναι πολλά δισεκατομμύρια, να επενδυθεί με το σωστό τρόπο.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ:
Εγώ θέλω να καταλάβω λίγο καλύτερα το θέμα με τους λέβητες. Αν έχουμε 4,5 εκατομμύρια κτίρια στην Ελλάδα και τα 550.000 με φυσικό αέριο, μιλάμε για ένα εγχείρημα αντικατάστασης 4 εκατομμυρίων λεβητών σε κτίρια. Σωστά;
ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ:
Όχι. Ένα 30% περίπου των κτιρίων χρησιμοποιούν λέβητες πετρελαίου, περίπου.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ:
Από αυτά τα 4 εκατομμύρια.
ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ:
Δεν είναι 4 εκατομμύρια κτίρια. Μίλησα για 4,5 εκατομμύρια νοικοκυριά.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ:
Για πόσα κτίρια μιλάμε δηλαδή;
ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ:
Ένα 30%. Υπάρχουν μελέτες τις οποίες μετά μπορούμε να σας τις δείξουμε. Μιλάμε για ένα 30-35% των συστημάτων θέρμανσης, 40% των συστημάτων θέρμανσης τα οποία θα πρέπει να αντικατασταθούν. Ήδη ένα μεγάλο τμήμα των κτιρίων, ένα μεγάλο ποσοστό των κτιρίων και των κατοικιών χρησιμοποιεί ηλεκτρική ενέργεια και μάλιστα χρησιμοποιεί συσκευές κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας για θέρμανση, που είναι πάρα πολύ ενεργοβόρες και ασύμφορες.
Η μεγάλη προσπάθεια που πρέπει να κάνουμε είναι να βοηθήσουμε όλα αυτά τα νοικοκυριά, τα οποία μπορεί να είναι και τα πιο ευάλωτα νοικοκυριά, να αντικαταστήσουν αυτές τις συσκευές, τις ενεργοβόρες συσκευές θέρμανσης με πολύ χαμηλότερης κατανάλωσης και πολύ καλύτερης απόδοσης. άρα και πολύ χαμηλότερου κόστους.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ:
Αυτοί που χρησιμοποιούν ηλεκτρισμό ως μέσο θέρμανσης πόσοι είναι;
ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ:
Είναι το μεγαλύτερο ποσοστό αυτή τη στιγμή. Δηλαδή εάν είναι 30% μπορεί να είναι 40% με 45% το ρεύμα ίσως. Γιατί μιλάμε για κτίρια. Δηλαδή εδώ το κτίριο ας πούμε χρησιμοποιεί ρεύμα, το δικό μας εδώ. Είναι πολλά τετραγωνικά. Πόσα σπίτια ισοδυναμούν με το κτίριο το συγκεκριμένο; Καταλάβατε;
Δηλαδή πάρα πολλά μεγάλα κτίρια χρησιμοποιούν ηλεκτρική ενέργεια ήδη. Πολλά ξενοδοχεία, όλα χρησιμοποιούν ρεύμα πια. Δηλαδή ήδη ο εξηλεκτρισμός έχει μπει στη ζωή μας. Απλά τώρα δίνουμε όπως είπα την κατεύθυνση. Άρα οι στόχοι που έχουν τεθεί στο νομοσχέδιο είναι στόχοι οι οποίοι είναι ρεαλιστικοί. Και έχουν προκύψει μετά από μελέτη και μετά από διαπίστωση της πραγματικότητας, της ελληνικής πραγματικότητας.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ:
Μιλάμε για τεράστια νούμερα σε σχέση και με το Εξοικονομώ. Μιλάμε επίσης για ένα ακόμα βάρος στο ακίνητο, από τον ίδιο το νόμο μπαίνουν φόροι άνθρακα, υποχρεωτική ασφάλιση, δηλαδή όλα αυτά τα βάρη όταν προστίθενται σε ένα ακίνητο δημιουργούν και ένα υπόβαθρο μη εφαρμογής του νόμου, πως το λένε, μετάθεσης των στόχων. Συγγνώμη μου φαίνεται ότι πράγμα που δεν υποστηρίζεται. Το να μην λειτουργούν οι λέβητες.
ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ:
Να σας κάνω μια ερώτηση. Κατ’ αρχήν συμφωνούμε το ότι θα πρέπει να αντικαταστήσουμε το πετρέλαιο ως καύσιμο για την θέρμανση των σπιτιών μας; Και των κτιρίων; Ή όχι; Αφού είναι προφανής η απάντηση ότι, ναι, θα πρέπει να τους αντικαταστήσουμε.
Το πετρέλαιο, κατ’ αρχήν θα πρέπει αυτό να το δηλώσουμε. Και για να το δηλώσουμε θα πρέπει να το δηλώσουμε με συγκεκριμένο τρόπο, να βάλουμε ένα χρονικό περιορισμό. Το οποίο το κάναμε. Μένει κάποιος σε πολυκατοικία; Έχετε πετρέλαιο στην πολυκατοικία σας; Κι εγώ σε πολυκατοικία μένω κι έχει να δουλέψει από τις εκείνες τις εποχές τις μαύρες. Λοιπόν, όλοι χρησιμοποιούν ή ηλεκτρική ενέργεια ή φυσικό αέριο. Αυτοί που είχαν την δυνατότητα να το κάνουν ή αυτοί που το σκέφτηκαν πιο σωστά.
Γιατί κάποιος δεν δίνει 1.500 – 2.000 ευρώ. Αν και κάνουμε πολλά προγράμματα και με τις Περιφέρειες και χρηματοδοτούμε τη διασύνδεση, επιδοτούμε την αντικατάσταση.
Και χωρίς πρόγραμμα εμείς ερχόμαστε και στο συστηματοποιούμε. Βάζουμε τον στόχο και από κάτω θα έχουμε και μια σειρά από εργαλεία τα οποία ήδη έχουμε αναπτύξει αλλά θα τα δείτε και θα αναπτύσσονται ακόμα περισσότερο.
Εάν με ρωτάτε τι προγράμματα θα βγούνε να ξέρετε ότι στην περίοδο, την συνταγματική περίοδο αυτής της κυβέρνησης, μέχρι και το τέλος της, θα υπάρξουν και άλλες, πολύ ευχάριστες εκπλήξεις. Θα δώσουν τη δυνατότητα στα σπίτια και στα κτίρια να προχωρήσουν και να συμμετέχουν στην προσπάθεια, να πετύχουμε τους στόχους μας. Έχουμε και άλλα πράγματα στο μυαλό μας τα οποία δεν θα σας τα πω τώρα.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ:
Γιατί;
ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ:
Όλα χρειάζονται το χρόνο τους.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ:
Επειδή έχετε ανεβάσει και την παραγωγή υπάρχει περίπτωση να δούμε και μέτρα ενίσχυσης της αυτοπαραγωγής;
ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ:
Ναι. Στα κτίρια και στα σπίτια.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ:
Θα ήθελα να ρωτήσω εάν έχει κοστολογηθεί όλο αυτό το πακέτο συνολικά; Εάν υπάρχουν προβλέψεις για χρηματοδοτήσεις και ποιες είναι αυτές από το Ταμείο Ανάκαμψης. Και θα ήθελα να ρωτήσω ποια είναι η κύρια ή οι βασικές δυσκολίες που αναμένετε να αντιμετωπίσετε στην εφαρμογή αυτών των προβλέψεων. Ευχαριστώ.
ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ:
Φυσικά και θα υπάρξει κοστολόγηση με μεγάλη ακρίβεια μέσα από το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα το οποίο ήδη έχει συσταθεί υπό τη Γενική Γραμματέα. Η αρμόδια ομάδα το αναθεωρεί και θέλουμε να είναι ένα από τα πρώτα εθνικά σχέδια τα οποία θα αναφερθούν και στην Ευρώπη. Εκεί προσδιορίζεται η μείωση των εκπομπών από τα κτίρια, από τις μεταφορές, από την ηλεκτροπαραγωγή και όλα τα υπόλοιπα.
Οι προκλήσεις που είναι μπροστά μας έχουν να κάνουν, πρώτον, με το να συνειδητοποιήσουμε τι πρέπει να γίνει σε επίπεδο κοινωνίας. Ακόμα στην Ελλάδα η συζήτηση για τα αίτια της κλιματικής αλλαγής δεν έχει ανέβει τόσο πολύ όσο θα έπρεπε. Πρέπει να γίνει απόλυτα κατανοητό το κόστος της κλιματικής κρίσης και των φαινομένων που αυτά εμφανίζονται στη ζωή μας.
Τα θέματα είναι δύο. Το θέμα των χρηματοδοτικών εργαλείων, το θέμα των οικονομικών πόρων και το θέμα των ανθρωπίνων πόρων για την υλοποίηση. Γιατί η μεγάλη πρόκληση θα είναι, έστω και έχουμε όσα χρήματα θέλουμε και όσα δισεκατομμύρια θέλουμε, ποιος είναι αυτός ο οποίος τελικά θα κατασκευάσει. Εννοώ πού θα βρεθεί το ανθρώπινο δυναμικό για να μπορέσει να υλοποιήσει όλα αυτά τα έργα. Αυτές είναι οι δύο προκλήσεις αφού ξεπεράσουμε την πρόκληση της συνειδητοποίησης, της κοινωνικής συνειδητοποίησης του θέματος, πώς θα μπορέσουμε να πραγματοποιήσουμε όλα αυτά τα έργα τα επόμενα χρόνια στην Ευρώπη και στην Ελλάδα.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ:
Μιας και βάζετε το θέμα της υποχρεωτικής ασφάλισης ακινήτων κατοικιών, το βάζετε για τα καινούργια κτίρια. Με τα υφιστάμενα τι θα γίνει; Δεδομένου ότι ο κτιριακός πλούτος της Ελλάδας είναι αρκετά παλιός. Αυτό είναι το ένα θέμα.
Το δεύτερο δεν άπτεται βέβαια ακριβώς του κλιματικού νόμου αλλά μιας και θέτετε ζήτημα ασφάλισης υποχρεωτικής για την τρωτότητα πλημμυρικού κινδύνου, έχετε συνεννοηθεί καθόλου με τα συναρμόδια υπουργεία και ως προς της σεισμική τρωτότητα;
ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ:
Ως προς την;
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ:
Τη σεισμική τρωτότητα. Και ένα τρίτο, μιας και είπαμε για κίνητρα. Η κυβέρνηση σκέφτεται κάποιο ευρύτερο πρόγραμμα απόσυρσης οχημάτων;
ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ:
Η σεισμικότητα, η σεισμική δραστηριότητα δεν έχει αποδειχθεί ότι είναι αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής. Άρα εξ αυτής της αιτίας δεν είναι σημαντικό. Δεν είναι αυτονόητο αυτό. Άρα στον κλιματικό νόμο δεν θα μπορούσαμε να έχουμε μία τέτοια πρόνοια, έτσι; Για αυτό και δεν έχουμε.
Η πλημμύρα όμως είναι ένα αποτέλεσμα και η συχνή πλημμύρα είναι ένα αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής και της κλιματικής κρίσης. Φυσικά και με τα συναρμόδια υπουργεία τα συζητάμε και ο νόμος φυσικά περνάει από όλα τα υπουργεία και όλοι οι υπουργοί συνομολογούν για ένα νόμο της κυβέρνησης όποιος και αν είναι αυτός, από όποιο υπουργείο, όποιο και αν είναι το επισπεύδον υπουργείο.
Και επίσης, ναι, συζητάμε και διερευνούμε τη δυνατότητα αξιοποίησης εργαλείων, ασφαλιστικών εργαλείων για την ασφάλιση του κινδύνου και από τους σεισμούς.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ:
Χρησιμοποιείται 40% ο καυστήρας με πετρέλαιο.
ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ:
Στα νοικοκυριά. Αυτό το οποίο θυμάμαι αυτή τη στιγμή να σας πω, αλλά μπορώ να σας στείλω τα στοιχεία. Περίπου 35%-40%. Και πώς το γνωρίζω αυτό; Από τους δικαιούχους του επιδόματος θέρμανσης. Άμα ρωτήσετε, λοιπόν, το Υπουργείο Οικονομικών, είναι πολύ απλό να δείτε και πού μπορείτε να βρίσκετε και τα στοιχεία.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ:
Άρα σε αυτό δεν συμπεριλαμβάνονται αυτοί που έχουν καυστήρα πετρελαίου αλλά λόγω της οικονομικής κρίσης σταμάτησαν να τον χρησιμοποιούν.
ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ:
Εκεί κάποιος μπορεί να πει ότι ήδη έχει αντικατασταθεί πια ο καυστήρας πετρελαίου με ρεύμα ή με φυσικό αέριο.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ:
Εντάξει, υπάρχει ο καυστήρας όμως.
ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ:
Σε όλες τις πολυκατοικίες μπορεί να υπάρχει ένας καυστήρας αλλά σε πάρα πολλές, στις περισσότερες πολυκατοικίες πάντως δεν λειτουργεί σήμερα ο καυστήρας, ο λέβητας πετρελαίου.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ:
Είπατε κάποια άλλη στιγμή ότι το φυσικό αέριο είναι ένα μεταβατικό καύσιμο. Για πόσα χρόνια είναι μεταβατικό καύσιμο;
ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ:
Είναι ωραία ερώτηση αυτή. Το 2050 πάντως θέλουμε να είμαστε κλιματικά ουδέτεροι.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ:
Γιατί αναρωτιέμαι εάν έχει νόημα να σπρώξουμε τον κόσμο να αντικαταστήσει τους λέβητες πετρελαίου με λέβητες αερίου. Μήπως πρέπει να πούμε κατευθείαν στον κόσμο κάντε κάτι άλλο;
ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ:
Δεν είναι κακή ιδέα αυτή. Η αντικατάσταση του πετρελαίου με φυσικό αέριο έδινε τη δυνατότητα της απόσβεσης αυτής της επένδυσης τα πρώτα τρία χρόνια. Εξαρτάται βέβαια το πως το χρησιμοποιείς, το πόσο θερμαίνεις το σπίτι σου.
Άρα το φυσικό αέριο φυσικά θα υπάρχει μέχρι το 2030, αυτό το προβλέπει το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα, μειωμένο πιθανότατα αλλά αυτό το λέω από την εμπειρία μου. Θα προσδιοριστεί ποσοτικά από τη μελέτη που γίνεται.
Θα είναι μαζί μας το φυσικό αέριο, πιστεύω μέχρι και το 2040 σίγουρα. Από εκεί και πέρα μακάρι η τεχνολογία να έχει βελτιωθεί τόσο πολύ, ώστε αυτό η κρίση να αρχίσει να μειώνεται γρηγορότερα και να αποκλιμακώνεται γρηγορότερα.
Αλλά θεωρώ προσωπικά ότι τα επόμενα 20 χρόνια το φυσικό αέριο θα έχει ένα σημαντικό ρόλο και στην ενεργειακή επάρκεια της χώρας μας.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ:
Έχουμε διανύσει τα 2/3 του Νοεμβρίου και σύμφωνα με τα στοιχεία του ενεργειακού χρηματιστηρίου η τιμή του ρεύματος στη χονδρική έχει φτάσει στα 220 ευρώ η μεγαβατώρα σε σχέση με τα 200 ευρώ που ήταν τον Οκτώβριο.
Εξετάζετε το ενδεχόμενο να αυξηθεί περαιτέρω η επιδότηση του ρεύματος για τα νοικοκυριά το Δεκέμβριο;
ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ:
Δεν θα μπορούσα να αποφύγω αυτή την ερώτηση. Όταν ξεκινήσαμε να επιδοτούμε το ρεύμα η μηνιαία επιδότηση για ένα νοικοκυριό που καταναλώνει 300 κιλοβατώρες ήταν μόλις 9 ευρώ, αυτό ήταν για τον μήνα Σεπτέμβριο.
Αναθεωρήσαμε τον μήνα Οκτώβριο στα 18 ευρώ και αντίστοιχα στα 25 ευρώ για τους δικαιούχους κοινωνικού τιμολογίου. Αναθεωρήσαμε για άλλη μια φορά για τους μήνες Νοέμβριο και Δεκέμβριο την επιδότηση η οποία πια ανέρχεται στα 39 ευρώ τον μήνα για το μήνα Νοέμβριο και για τον μήνα Δεκέμβριο για το νοικοκυριό το οποίο καταναλώνει 300 κιλοβατώρες το μήνα. Αυτή η επιδότηση έχει υπολογιστεί με τιμή χονδρικής στην Ελλάδα 200 και 220 ευρώ για τους επόμενους μήνες, στα 39 ευρώ.
Με τα 39 ευρώ Νοέμβριο και Δεκέμβριο και τα 18 ευρώ τον Οκτώβριο που είχαμε προβλέψει γιατί όπως ξέρετε η τιμή του Νοεμβρίου, του Οκτωβρίου χρεώνεται το Νοέμβριο. Η τιμή του Νοεμβρίου χρεώνεται τον Δεκέμβριο, η τιμή του Δεκεμβρίου χρεώνεται τον Ιανουάριο.
Εδώ είμαστε τέλος του χρόνου για να δούμε τι θα κάνουμε από τον Ιανουάριο και μετά. Έχουμε πει ότι μέχρι και το Δεκέμβριο θα έχουμε αυτή την επιδότηση. Και από εκεί και πέρα συζητάμε έναν μηχανισμό αυτόματο που ανάλογα με την τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας στη χονδρική αγορά και με το πλεόνασμα, που θα υπολογίζεται στον λογαριασμό που στηρίζει τις ΑΠΕ, θα προκύπτει και η επιδότηση την οποία θα μπορούμε να κάνουμε.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ:
Η ΚΥΑ πότε θα βγει;
ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ:
Τις επόμενες ώρες. Οι εταιρίες δεν πληρώθηκαν σήμερα η πρώτη δόση τα 160 εκατομμύρια νομίζω; Ότι έχουμε πει και νωρίτερα, είχαμε πει για Σεπτέμβριο, Οκτώβριο.
Ευχαριστώ πολύ.